Mùa tuyển sinh năm nay các trường đại học, cao đẳng đều đẩy mạnh công tác truyền thông. Nhóm chúng tôi có dịp được theo chân TS. Ngô Thị Thùy Dương – Trưởng phòng Quản lý đào tạo chương trình đại học Vừa làm vừa học trong chuyến truyền thông tuyển sinh liên tỉnh Hưng Yên – Hải Dương – Quảng Ninh.
Vài năm trở lại đây, chương trình đại học Vừa làm vừa học gắn liền với thực tế doanh nghiệp thu hút được nhiều sự quan tâm của xã hội. Về chương trình này, Viện Kinh tế Bưu điện – Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông là một trong những đơn vị tiên phong. Qua những trao đổi gần đây, TS. Trần Đình Nam, Phó viện trưởng – Phụ trách Viện Kinh tế Bưu điện đề cập đến những chuyến đi liên tỉnh nhằm đưa thông tin trực tiếp đến với học sinh THPT các khu vực xa. Nhận lời mời của TS. Nam, nhóm chúng tôi được sắp xếp theo đoàn của TS. Ngô Thị Thùy Dương thực hiện hành trình Hưng Yên – Hải Dương – Quảng Ninh.
Khi trời còn tảng sáng, xuất phát từ Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn Thông, đoàn công tác theo đường tỉnh lộ Hà Nội – Hưng Yên. Đúng 7h00, đoàn đã có mặt tại Trung tâm Giáo dục Thường xuyên huyện Yên Mỹ – Hưng Yên. Khác với tưởng tượng ban đầu, Trung tâm giáo dục Yên Mỹ nằm ở khu vực khá sầm uất, chen giữa những khu công nghiệp mới và những con đường lớn. Mặc dù khuôn viên trường không lớn, nhưng cơ sở vật chất cũng rất đầy đủ. Cũng trong khung giờ đó, học sinh và giáo viên đang chuẩn bị tiết học đầu tiên. Làm quen với một vài học sinh, theo cảm nhận ban đầu, các em học sinh rất năng động tự tin. Khi được giới thiệu về chương trình Vừa làm vừa học của Học viện, thể hiện rõ nhất là sự ngạc nhiên, nhiều em chưa từng nghe nói về loại chương trình này. Khi hỏi về dự định tương lai, câu trả lời phổ biến là các em muốn học xong sẽ đi làm luôn, ở các khu công nghiệp hoặc các làng nghề trong khu vực. Không có nhiều dự định sẽ học lên đại học, cao đẳng
Ông Nguyễn Văn Hiến – Giám đốc Trung tâm tiếp đón đoàn công tác Học viện
Tiếp đón đoàn chúng tôi là giám đốc Trung tâm GDTX huyện Yên Mỹ tỉnh Hưng Yên – Ông Nguyễn Văn Hiến. Ông Hiến chia sẻ về mục tiêu đào tạo của trung tâm, theo ông học sinh tại địa bàn hầu hết đều mong muốn học nghề để sớm tham gia thị trường lao động. Đúng như quan sát ban đầu của chúng tôi, với những khu công nghiệp mới trên địa bàn, các em có nhiều lựa chọn phù hợp. Học sinh chỉ cần tốt nghiệp THPT là đủ điều kiện làm việc, tuy nhiên trung tâm của ông còn trang bị thêm tay nghề bậc trung cấp cho học sinh. Cũng theo ông Hiến, bên cạnh số đông muốn làm nghề, cũng có nhiều học sinh muốn theo học các chương trình đại học hoặc cao đẳng nhưng gắn liền với đào tạo nghề nghiệp, có định hướng việc làm sau khi tốt nghiệp. Chương trình Vừa làm vừa học của Học viện rất phù hợp với nhu cầu này. Ông Hiến sẵn sàng hợp tác với Học viện, đưa chương trình này tiếp cận với học sinh địa phương. Bên cạnh những tiềm năng, ông Hiến cũng bày tỏ hoài nghi vì chương trình đào tạo trong thời gian quá dài, đây là điều không phù hợp nhất. Bên cạnh đó, đa phần học sinh mong muốn học tập gần nhà.
Học sinh Trung tâm GDTX huyện Yên Mỹ trước giờ vào lớp
Về phía Học viện, TS. Dương – trưởng đoàn công tác chân thành cảm ơn Giám đốc Hiến. Tiếp thu những ý kiến chân thực, Học viện mong muốn tạo dựng những nền tảng cho những hợp tác với trung tâm trong tương lai. Chương trình Vừa làm vừa học của Học viện có thể điều chỉnh để phù hợp hơn với nhu cầu học tập làm việc của học sinh Trung tâm. Bên cạnh đó, Học viện cũng rất mong muốn lập cơ sở liên kết đào tạo với Trung tâm nhằm đáp ứng bài toán khoảng cách. Được sự cho phép của Giám đốc Hiến, đoàn công tác của Học viện đã đến các lớp 12, tặng quà và giới thiệu chương trình đến với các em. Đây cũng là một hướng lựa chọn tích cực để các em cân nhắc thêm trong năm học cuối này.
Đoàn chúng tôi tiếp tục lên đường, và đúng 9h30 sáng, tất cả đã có mặt tại Trung tâm Giáo dục Thường xuyên tỉnh Hải Dương. Ấn tượng rõ nét nhất của đoàn là kiến trúc cổ kính pha nét hiện đại của Trung Tâm. Nếu không được báo trước, có thể sẽ nhầm lẫn với một ngôi trường nội thành Hà Nội. Ngay từ cổng chào, một loạt những biển hiệu quảng cáo các chương trình chất lượng cao, chương trình tư vấn du học Hàn Quốc, Nhật Bản.
Khuôn viên Trung tâm GDTX Ngoại ngữ và Tin học tỉnh Hải Dương
Đúng thời điểm học sinh đang học tập, đoàn công tác không có cơ hội được tư vấn trực tiếp với các em. Đoàn công tác vinh dự được tiếp đón với Giám đốc trung tâm Giáo dục thường xuyên Ngoại ngữ và Tin học tỉnh Hải Dương, TS. Hoàng Tiến Dũng cùng các cán bộ Trung tâm. TS. Dũng rất hoan nghênh đoàn công tác của Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông. Một năm trước, ông cũng đã tiếp đón một đoàn công tác đến từ Học viện, nhưng với chương trình đào tạo Vừa làm vừa học gắn với thực tiễn doanh nghiệp, đây là lần đầu tiên. Đúng với những quan sát của chúng tôi, ông Dũng giới thiệu sơ qua về những thành tích đáng tự hào của Trung tâm. Thời kỳ hoàng kim nhất, trung tâm này đào tạo và liên kết đào tạo cho khoảng 13.000 học viên hàng năm. Hiện nay, tuy không còn ở thời đỉnh cao đó, nhưng Trung tâm vẫn mang lại cơ hội học tập và nghề nghiệp cho hàng ngàn học viên.
Tầm nhìn chiến lược của ông Dũng cho thấy rằng định hướng đào tạo đã khác trước và sẽ còn thay đổi nhiều hơn nữa trong tương lai gần, những chương trình đào tạo nặng về lý thuyết sẽ không còn thu hút được học viên. Vì vậy, ông mong muốn đưa chương trình đào tạo Vừa làm vừa học của Học viện đến gần với học sinh của tỉnh. Cũng theo ông Dũng, bên cạnh những ưu điểm, chương trình Vừa làm vừa học hiện tại có những hạn chế. Mặc dù có định hướng thực hành, nhưng đào tạo kiến thức cơ sở vẫn quá nặng, điều đó không phù hợp với đối tượng học sinh của Trung tâm, nếu có thể giảm tải hoặc miễn một số học phần để tập trung vào thực hành nghề nghiệp, chương trình sẽ thu hút hơn rất nhiều. Ông Dũng cũng gợi ý về việc xây dựng các chương trình liên thông hoặc bằng thứ hai đại học cho hình thức Vừa làm vừa học, theo dữ liệu mà ông thu thập được, có lượng lớn học viên có nhu cầu học bổ sung khi đã có bằng thứ nhất. Những học viên này đã và đang làm việc, nên rất phù hợp với các chương trình có thiên hướng giảm tải kiến thức đại cương, tập trung sâu vào thực hành chuyên môn kết hợp với kỹ năng ngoại ngữ.
TS. Ngô Thị Thùy Dương và đoàn công tác Học viện rất cảm ơn sự tiếp đón của Trung tâm, và đặc biết trân trọng những đóng góp ý kiến của Giám đốc Hoàng Tiến Dũng. Tầm nhìn chiến lược của ông Dũng rất khớp với những định hướng tương lai của chương trình. Đúng như lời của ông Dũng, chương trình hiện tại vẫn còn nặng về kiến thức đại cương. Hiện nay, lãnh đạo của Học viện và Viện Kinh tế đang rất nỗ lực đẩy mạnh hợp tác với các doanh nghiệp quốc tế, nhằm chuyển hướng những học phần lý thuyết theo dạng đào tạo thực tiễn doanh nghiệp. Định hướng này cũng phù hợp với những tiêu chí về ngoại ngữ, tin học , thực tiễn mà Trung tâm của ông Dũng đang theo đuổi.
Trong khoảng thời gian đoàn công tác làm việc, chúng tôi may mắn được phỏng vấn một vài học sinh đang theo học trung tâm. Một bạn học sinh lớp 10 đang theo học THPT nghề và hai bạn học viên đang học ngoại ngữ dự kiến lao động tại Hàn Quốc. So với học sinh các trường THPT, các bạn học sinh ở Trung tâm có cái nhìn thực tế hơn về định hướng tương lai, hầu hết đều hướng đến việc làm sớm nhất có thể. Khi được hỏi về hướng học lên đại học, các bạn đều cho rằng mất thời gian, và quá khó so với trình độ hiện tại. Khi được gợi ý về chương trình học đại học, có cơ hội làm việc nước ngoài và nhận bằng cấp của cả Việt Nam và trường đại học liên kết ở nước ngoài, không nằm ngoài suy đoán của chúng tôi, cả ba học sinh đều cho rằng đó là điều không thể. Tuy nhiên, khi biết đây là chương trình đào tạo Vừa làm vừa học của Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, tất cả đều quan tâm và muốn tìm hiểu kỹ hơn…
Học sinh của trung tâm [Nhân vật chia sẻ]
Gác lại câu chuyện ngoài lề với các học viên trung tâm, chúng tôi quay trở lại đoàn công tác và tiếp tục lên đường. Điểm đến cuối cùng của hành trình là Trung tâm Giáo dục thường xuyên tỉnh Quảng Ninh. Chặng đường dài hơn 100km giúp cả đoàn có thời gian chợp mắt. Đến đầu giờ chiều, chúng tôi có mặt ở thành phố Hạ Long. Không khí thành phố biển trong lành giúp tất cả xóa đi mọi mệt nhọc. Đi qua những con đường, những dãy phố được xây dựng mới. Rất nhiều những Shophouse và biệt thự khiến du khách có cảm giác đang ở một thành phố du lịch của châu Âu. Thành phố du lịch Hạ Long đã khác trước rất nhiều…
Ngày kế tiếp, chúng tôi đến Trung Tâm hướng nghiệp & Giáo dục thường xuyên tỉnh Quảng Ninh, địa chỉ 68 đường Nguyễn Văn Cừ, TP. Hạ Long. Sự choáng ngợp đến với chúng tôi khi bước dưới con đường phủ rợp bóng lá xanh, một quảng trường rộng ngay trước tòa nhà 4 tầng theo kiến trúc hiện đại.
Kiến trúc và khuôn viên Trung tâm hướng nghiệp & Giáo dục tỉnh Quảng Ninh
Tiếp đón chúng tôi, TS. Nguyễn Thị Tiến Lộc – Giám đốc trung tâm. Giới thiệu về trung tâm, TS. Lộc khẳng định rằng học sinh của trung tâm đều có học lực khá, không thua kém so với các trường THPT trên địa bàn. Các em lựa chọn môi trường này hoàn toàn vì mong muốn sớm tự chủ cuộc sống. Có rất nhiều học viên kiếm được tiền ngay khi còn trên ghế nhà trường. Thậm chí nhiều học sinh nghỉ học vì nhận việc bên ngoài. Khi được hỏi về nguyên nhân, bà Lộc cho biết thành phố Hạ Long là thành phố du lịch, nền kinh tế cũng xoay quanh dịch vụ du lịch. Sau đại dịch Covid, dù chưa thể quay trở lại thời kỳ 5 năm trước, nhưng lượng khách đến Hạ Long vẫn đủ khiến cho thành phố phát triển. Học viên các ngành du lịch, nấu ăn nếu năng động hoàn toàn có thể tự nhận nhiều hợp đồng dẫn Tour, nhà hàng.
TS. Dương và đoàn công tác rất bất ngờ vì những thông tin trên. TS. Dương bày tỏ mong muốn đưa đến cho các bạn học sinh một hướng lựa chọn cũng rất tích cực, vừa học tập vừa làm việc, và có cơ hội làm việc nước ngoài – Chương trình Vừa làm vừa học của Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông. Điểm đáng ghi nhận rằng học sinh của trung tâm đều năng động tự tin, và có nền tảng kiến thức tốt. Điều đó phù hợp với tiêu chí của chương trình Vừa làm vừa học. Bên cạnh những định hướng nghề du lịch, cũng có những mong muốn được phát triển theo chiều sâu. Điều đó về lâu dài sẽ tạo nên mô hình kinh tế cạnh tranh hơn cho tỉnh. TS. Lộc cũng rất ủng hộ quan điểm này.
Đoàn công tác giới thiệu với học sinh của trung tâm về chương trình Đại học VLVH
Được sự cho phép của Giám đốc, đoàn công tác đến từng lớp thuộc khối 12 giới thiệu về chương trình Vừa làm vừa học. Đúng như lời giới thiệu của TS. Lộc, hầu hết học sinh các lớp đều học tập tốt, tích cực tham gia các hoạt động ngoại khóa. Khi được biết về chương trình học đại học Vừa làm vừa học, rất nhiều học sinh tỏ ra hào hứng. Đây là lần đầu các bạn được nghe nói về chương trình vừa học đại học vừa được làm việc để tích lũy kiến thức, kiếm thêm thu nhập. Qua trao đổi trực tiếp, chúng tôi được biết rằng học sinh của trung tâm hầu hết đều coi trọng việc học kiến thức, nhưng không phải học để theo đuổi bằng cấp, các bạn rất thực tế khi chia sẻ rằng học đúng cái mình cần, đúng thứ có thể áp dụng ngay vào điều kiện riêng của mỗi người. Ít nhất có đến 5 trường hợp chia sẻ muốn học ngành Kinh doanh để phát triển tiếp cơ ngơi hiện tại gia đình đang có. Có những học sinh còn chủ động hỏi về các chuyên ngành như Marketing và kinh doanh số, hoặc thiết kế đồ họa… Đây là điều hiếm thấy ở các trường THPT.
Đoàn công tác quay trở lại gửi lời chào đến Giám đốc trung tâm và quay trở về Hà Nội. Kết thúc chuyến công tác, chúng tôi có nhiều trải nghiệm và thông tin tốt cho kỳ tuyển sinh đại học năm nay. Ký sự ngắn này xin thay lời cảm ơn gửi đến TS. Trần Đình Nam, TS. Ngô Thị Thùy Dương và đoàn công tác của Viện Kinh tế Bưu điện.
